A Festa da Istoria, en Ribadavia

Esta tradicional actividade ribadaviense ?froito dunha recuperaci? hist?ica cuio documento m?s determinante atopouse no Arquivo Hist?ico Provincial de Ourense nun legado que data do ano 1693 pertencente ? Libro de Contas dos Procuradores Xerais da vila.

A actual versi? da Festa da Historia ?unha traslaci? no tempo da celebrada nesta vila, ata o s?ulo XIX, e que se encadraba nos festexos da Virxen do Portal, Patrona do Ribediro.

Dentro dos obxetivos b?icos da Festa da Historia, sobresaen a recuperaci? de tradici? ancestrais e hist?icas, que formaron a propia historia da vila de Ribadavia e da s? bisbarra. A posibilidade de divulgar m?s al?de Galiza, unha parte da historia Galega, ?posibel gracias ?esforzo conxunto dos veci?s de Ribadavia, coa recuperaci? da istoria 

Neste ?bito a istoria permite co?cer oficios que hoxe en d? est? en decadencia ou xa se esqueceron, tales como ferreiros, carpinteiros de armar, toneleiros, zoqueiros, canteiros, cesteiros, e un longo etc?era de tradici?s artesanais de grande incidencia na historia econ?ica de Galiza.

A organizaci? da Festa ?responsabilidade dum amplo colectivo vecinal, que se renova cada ano, denominado Coordinadora da Festa da istoria. Est?composta por vecinos que, uns a t?ulo individual e outros coma representantes de diferentes organizaci?s culturais do municipio, queren contribuir, asumindo responsabilidades, a desenrolar ? distintas actividades que se realizan o d? da Festa seguindo o criterio de traballo realizado en anteriores edici?s.

O criterio de traballo bas?se sempre en manter o rigor hist?ico que debe ter cada actividade ou acontecemento que se represente. As?t?ense en conta as caracter?ticas e os nomes das edificaci?s e lugares onde se fai calquera actividade, para respetalas coma no medievo, non permitindo a circulaci? de productos non existentes naquela ?oca, coma os envases de pl?tico, etc.

Tam? dase unha especial importancia ?vestimenta. A coordinadora da Festa , conta con tres almac?s propios onde se ubican as diferentes posesi?s das que disp?. As?o almac? de madeira cont? todo o correspondente os postos de artes?s, torneo medieval, vallas, etc. O de roupa, disp? de m?s de mil traxes para aluguer e vestimenta de convidados e membros que participan no evento. E o almac? de estandartes e barro pos? m?s de cincocentos estandartes e pend?s que serven para engalanar as r?s, o castelo, e lugares onde se fan outras actividades coma a cea medival, a voda xudea, a m?ica medieval, o teatro ... 

A Festa da Istoria cel?rase en Ribadavia cada ano na ?tima semana de agosto.

ACTIVIDADES DA FESTA DA ISTORIA

PREG?

O preg? da "Festa da Istoria" serve para situarnos e introducirnos na historia medieval e na propia Festa, utilizando para iso un feito hist?ico real ou imaxinario relacionado con Ribadavia ou o Ribeiro. 

O Pregoneiro, persoa relacionada con Ribadavia e a "Festa da Istoria", trata de impregnar ? ali presentes do espirito do medievo para disfrutar dun d? de lembranzas en paz e camarader?. 

BANDO

Un pobo culto sabe tratar sempre ? seus visitantes . Como todo Bando  este ?un anuncio e unha proclamaci? dun acontecemento , neste caso festivo , que pretende invitar a ribadavienses , ribeir?s e forasteiros a facer s? a alegr? da festa. 

Un heraldo que percorre acompa?do por m?icos con percusi? as r?s e prazas da Vila. fai p?licas disposici?s e requerimentos para embelecemntos de fachadas e fiestras, para a limpeza das r?s , para a oferta , suministro e presentaci? de vi?s e alimentos e , moi especialmente , para asegurar a circulaci? da moeda oficial da festa:   o marabed? 

Despois das noticias e prescrici?s, remata o Bando de la Istoria : 

"...E por ?timo ordenaron e mandaron , que ?que a comida e bebida se refire sexa de abundancia de anos anteriores , as?coma a hospitalidade da que ?habitual neste termo. Que na sa?a da comitiva repiquen todas as camp? que na vila hai e que tanto as casas do vecindario , castelo dos Sarmientos e casa do Concello  se fagan ondear ?vento t?alas bandeiras e insignias do Condado , ?vento da nosa historia , que se abran as p?inas m?s belas e creativas dela , para que ese vento traia a Ribadavia unha Istoria feliz para todos".

(Cita do autor : Samuel Eijan o Meru?dano). 

O DESFILE

Cando un pobo representa o pasado enorgull?ese da s? historia. O Desfile, acto inicial da Festa, ?a actividade m?s espectacular e multitudinaria. ?a representaci? visual da Historia, tanto no referente ?distinto vestiario da ?oca como as diversas actividades do d?. 

Ordenadamente acompa?n ?Rei os seus cabaleiros, o Cetreiro Maior e o paxe portador da espada. A Ra?a marcha un pasos atr?, acompa?da das doncelas e donas importantes do reino. 

Trala Ra?a, o Adiantado Maior de Galicia, tam? Se?r de Ribadavia, que aparece acompa?do dos seus cabaleiros a p? 

A representaci? eclesi?tica vai encabezada polo Bispo de Tui, diferentes ordes relixiosas e demais membros da Igrexa.

Posici? destacada te?n os Notables da Historia, membros do goberno da Vila e os defensores (soldados e arqueiros) da fortaleza de Ribadavia e as s?s murallas.  Acompa?n ?comitiva os cetreiros, as pezas de xadrez, os saltimbanquis, malabaristas, grupos de animaci? de r? e o Pobo pecha o desfile. Abrindo paso ?comitiva os se?res da Vila (Xigantes) Don Pedro e Dona Ana e o Grupo da Historia, que interpretan o Antigo Himno do Reino de Galicia. 

O percorrido do desfile real?ase pola r? principal da vila e remata na Praza Maior, onde o Rei, a Ra?a e o Adiantado Maior de Galicia te?n os seus tronos preparados para dar comezo ? actos da Istoria

BAILE MEDIEVAL

Antes do s?ulo XIII a informaci? dispo?ble ?moi escasa. O pouco que sabemos sabemos procede de testemu?s de pintura eescultura ou de referencias en literatura. 

Sabemos que en tempos dos trobadores entre as distintas clases de canci?s estaba a canci? para bailar o CAROLA, unha canci? para acompa?r dunha danza, que parece ser tivo d?s formas: a BRANLE (danza en corro) e la FARANDOLA (danza en li?) 

O s?ulo XIV, ten moi poucas referencias documentais sobre a danza, a?da omo recolle Boccaccio, no seu Decameron, os xoves bailaban d?s veces ? d? despois das comidas, pero sen referencia ?tipo de bailes. 

Co s?ulo XV entramos no periodo do que temos constancia documental sobre a forma de danza e de c?o se bailaban. Son as chamadas BASSE DANSES de Nancy de 1445, as de CERVERA en Lleida e o co?cido como "LIBRO DE BASSE DANSE DE MARGARIDA DE AUSTRIA" da Biblioteca Real de Bruselas. En teoria a BASSE DANSE cont? s?catro tipos de pasos distintos: un par de simples, un n?ero impar de dobles, un n?ero impar de reprises e un paso chamado branle (unha media) 

O "Grupo de Baile Donas sen Cabaleiros"  composto aproximadamente por 50 voluntarias amosan ? visitantes na Praza Maior os modos de baile da epoca medieval.

ALH?DICA

A recuperaci? do marabed? coma moeda de uso exclusivo na  "Festa da Istoria"  foi un proceso longo e discutido dentro da Coordinadora e de moi dif?il posta en practica no desenrolo da Festa. Hoxe en d? cremos que esa arriscada aposta ten unha grande importancia no que se refire ?rigor hist?ico que se pretende e ?propia financiaci? da Festa. 

?o seu uso obrigatorio nos postos da r? e de artes?s e de uso recomendable en t?olos establecementos da vila. Cada ano impr?ense marabed? de sete valores, que foron evolu?do dende os seus comezos ata convertese en realizadas a plumilla de imaxes da propia Festa e monumentos de Ribadavia. P?ense adquirir colecci?s numeradas de t?olos anos no que se usou coma moeda oficial. 

Para que todo isto funcione c?tase coa participaci? de voluntarios que se organizan por turnos para facilitar o numeroso cambio que se solicita. Ademais organ?anse "Caixas R?idas" que realizan cambios fixos, dando as?axilidade ?troco por parte de veci?s e visitantes. 

A primeiras horas da tarde xa se poden volver a trocar os marabed? sobrantes por euros. 

?tam? o chamado "Banco Alhondiga" o encargado de facer os cambios a t?olos postos, artes?s e negocios da vila en horarios establecidos pola Coordinadora. 

VODA XUD?

No pasado, e hoxe en d? nalg?s c?culos relixiosos, a elecci? da parella non era feita polos noivos sen? pola propia familia e dentro desta,  principalmente,  os pais eran os que escoll?n o futuro do seu fillo ou filla. 

A cerimonia efectu?ase baixo un palio chamado "Jup?quot; . O oficiante, xeralmente un Rabino, era quen casaba ?parella. Despois da cerimonia o noivo romp? cos p? unha copa de vi?, amosando a s? ledicia polo casamento.

Dentro da "Festa da Istoria"  a voda xud? lim?ase a unha d? representaci? do que foi unha realidade. A actividade ?seguida por centos de persoas tanto na s? cerimonia como no percorrido polas r?s do casco hist?ico, debido ?singularidade do vestiario e os c?ticos sefard? que recrean o ambiente daquela ?oca. 

XADREZ XIGANTE   

 Representaci? dun xadrez vivinte con personaxes vestidos de ?oca.

CEA MEDIEVAL

A Cea Medieval l?ase a cabo dentro da Igrexa da Magdalena, no mesmo centro do casco hist?ico. O n?ero de persoas que poden participar ?de cen e o prezo por persoa ?de 45 Marabed?, podendo disfrutar de productos medievais nun entorno ?ico decorado e engalanado para a ocasi?. 

  Men? 

* Empanadas de angu?s e vieiras
* Casta?s cocidas con chourizos
* Peixes de r?, angulas ou lamprea. 
* Cabrito ?espeto
* Vi?s tinto e branco Ribeiro
* Doces artesanais
* Augardente de herbas
* Licores varios (mora, pera, etc.)

•  Ler m?s:  O barrio xud? de Ribadavia

FONTES DE INFORMACI?:   www.ribadavia.net, www.festadaistoria.com e www.agalicia.com