SANTUARIO DA VIRXE DA FRANQUEIRA E A S? ROMAR?
O
concello da Ca?za est?situado ?sueste
da provincia de PONTEVEDRA, e ten unha
poboaci? dun pouco m?s de 7000 habitantes. ?unha terra de monta?s e
ribeiras, adornada polo verde dos bosques e dos montes, con moitisima vexetaci?
formada por pinos, toxos, carballos, pi?iros, casti?iros, ?tam? moi rica na
producci? dos cereais, vi?, mel e productos da horta.
Nunha das s?s parroquias, A Franqueira,
hai unha engaiolante lenda do s?ulo VII, xeira na que os musulm?s invadiron
Galicia, e est?asociada ?orixe do santuario da Virxe...
A Nosa Se?ra da Franqueira, a lenda da
s? aparici?, a s? relaci? coas loitas entre mouros e cristi?s e outros
ritos ben particulares fan da s? romar? unha das festas relixiosas m?s
t?icas de toda Galicia...
Nun monte da Paradanta apareceu, nunha
espenuca, unha imaxe da Virxe, que estaba agachada no lugar polos veci?s polo
temor de que a roubasen os mouros. Al?permaneceu, segundo a tradici?, ata que
unha vella pastora que coidaba o seu gando observou unha
luzada
(das velas que lle pu?n as xentes do lugar) e, ?se achegar a elas, descubriu a
imaxe.
Xurdiu unha discusi? pola propiedade da efixie entre os veci?s de Luneda e da
Franqueira, xa que a cova quedaba na divisi? de ?bolos dous lugares. Uns e
mailos outros pretend?n constru? un santuario onde render
culto
?Virxe, pero o lugar da descuberta resultaba esgrevio de m?s. As?que montaron
a imaxe nun carro tirado por unha parella de bois, tap?onlles os ollos e
deix?onos cami?r ?seu antollo. Al?onde parasen as bestas erguer?n o templo.
Os bois deambularon polo monte ata que atoparon unha sa?a , "franque?ona", (de a?lle ven o nome da Franqueira), cami?ron logo ata chegaren a unha fonte e nese lugar os veci?s decidiron edifica-la primitiva ermida.
A imaxe da
Virxe preside o altar do santuario, e no lugar onde se atopou, chamado
"Cova da Vella", hai agora unha r?lica en pedra.
O SANTUARIO DA FRANQUEIRA
Alg?s
documentos aseguran que no s?ulo XI houbo na zona, disque no cumio do monte
Paradanta, un mosteiro de monxes benedictinos. Outros m?s fiables evidencian
que ?rem?a-lo s?ulo XIII ergueuse aqu?un cenobio cisterciense e que foron
estes monxes bernardos quen acometeron a construcci? da igrexa. No lintel unha
inscrici? revela unha data que semella coincidir coa de conclusi? da portada
(ano 1834)
A S? ROMAR?
Cel?rase d?s veces por ano. A primeira nas "Pascuillas" -o luns de Pascua-, unha procesi? ?tima na que se xuntan as figuras santas das parroquias do arredor; a segunda, multitudinaria, ten lugar o 8 de setembro e a ela acoden fieis de toda Galicia e do norte de Portugal a solicita-los favores da Virxe. Ofr?enlle flores e exvotos de cera que representan as partes do corpo que queren sandar, tocan o seu manto con panos que logo fregan contra o corpo e p?enlle polo seu ben e polo das s?s colleitas.
Ata
hai uns anos na procesi? pod?nse ver tam? cadaleitos con ofrecidos, persoas
que recobraron a sa?e despois de estar desafiuzadas, e que eran levados ante a
Virxe para lle agradecer a s? axuda.
A procesi? sae despois da misa maior polos cami?s das aldeas. A imaxe da Virxe
vai subida, como orixinariamente, a un carro de bois. Diante del , tres parellas
de danzantes executan figuras con arcos e garabullos na honra da s? patroa.
?final do percorrido outra lenda entra en escena... ?a loita entre un mouro e un cristi?. O acto ?unha das escasas incursi?s na festividade galega deste episodio da nosa historia, tan apegado a outras celebraci?s peninsulares. Consiste nun di?ogo en verso escrito para a festa polo insigne poeta, Ram? Cabanillas, baseado nun relato da nosa tradici? oral.
Segundo este os mouros reti?n en Alxer, dentro dunha arca, a un rapaz da Franqueira. Unha noite o mozo o? comentar ? seus gardi?s que era momento de matalo. Pediu axuda ?Virxe da Franqueira e ?ma? seguinte amenceu a car? do santuario co garda que o custodiaba. Despois de combater nun duelo a espada, o musulm? caeu no chan malferido. Antes de morrer, o cristi? xuroulle que durante mil anos resucitar? o d? da romar? e que ?cabo dese tempo a Virxe limpar? a s? alma de culpa e pecado.
M?ica Beatriz Su?ez Groba-
Bibliograf? consultada: "Lendas de Galicia e outros temas narrativos", Chao Espina.